چرا نوجوانان از والدینشان فاصله میگیرند
بررسی دلایل فاصله عاطفی در دوران بلوغ
یکی از دغدغه‌های رایج والدین، مخصوصاً در سال‌های حساس بلوغ فرزندان، کاهش صمیمیت و ارتباط عاطفی با نوجوان است. عباراتی مانند "چرا پسرم با من حرف نمی‌زند؟" یا "چطور با دختر نوجوانم صمیمی باشم؟" از جمله جست‌وجوهای پرتکرار در اینترنت هستند و سوالی که از مشاوره روانشناسی آنلاین پرسیده می شود و این موضوع نه فقط در خانواده‌های ایرانی، بلکه در تمام فرهنگ‌ها دیده می‌شود.
اما دلایل این فاصله چیست و چگونه می‌توان آن را کاهش داد؟
1. نیاز طبیعی به استقلال
دوران نوجوانی، دوره عبور از وابستگی به استقلال است. نوجوان در تلاش است هویتی جدا از والدین بسازد، تصمیمات شخصی بگیرد و خودش را بشناسد. گاهی همین تلاش باعث می‌شود فاصله‌ای بین او و والدین شکل بگیرد؛ نه از روی بی‌محبتی، بلکه برای کشف خود.
2. تغییرات هورمونی و خلقی
تغییرات بیولوژیکی در دوران بلوغ بر روحیه و رفتار نوجوانان تأثیر زیادی دارد. نوسانات خلقی، حساسیت زیاد یا پرخاشگری می‌تواند باعث شود آن‌ها ارتباط عاطفی نزدیکی نداشته باشند یا حتی رفتارهای سرد و بی‌اعتنا از خود نشان دهند.
3. احساس قضاوت یا عدم درک
بسیاری از نوجوانان وقتی احساس می‌کنند والدینشان فقط در نقش "کنترل‌گر" ظاهر می‌شوند یا آن‌ها را مدام نصیحت می‌کنند، ترجیح می‌دهند سکوت کنند یا از گفت‌وگو فاصله بگیرند. عدم درک، یکی از دلایل مهم کاهش اعتماد و صمیمیت است.
4. مقایسه با دیگران
وقتی والدین فرزندان خود را با دوستان، اقوام یا هم‌کلاسی‌ها مقایسه می‌کنند، ناخودآگاه پیامی از نارضایتی منتقل می‌کنند. نوجوانی که مدام شنیده "ببین فلانی چقدر مودب/درس‌خوان/باادب هست"، احساس می‌کند که به اندازه کافی خوب نیست.
5. فضای مجازی و دنیای دوستان
شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های آنلاین و دنیای دوستان، سهم زیادی از وقت و توجه نوجوان را به خود اختصاص می‌دهد. اگر رابطه والدین و فرزند از کودکی صمیمی نبوده باشد، این فاصله در دوران نوجوانی عمیق‌تر خواهد شد.
چگونه این فاصله را کم کنیم؟
-
شنونده واقعی باشید. گاهی فقط گوش دادن بدون قضاوت یا راه‌حل دادن، بهترین راه برای شروع یک رابطه جدید است.
-
زمان اختصاصی برای فرزند بگذارید. حتی 15 دقیقه گفت‌وگوی بدون تلفن یا تلویزیون می‌تواند شروع خوبی باشد.
-
نوجوان را به خاطر احساساتش سرزنش نکنید. احساساتش را جدی بگیرید و به جای کنترل، همراهی کنید.
-
در موقعیت‌هایی که اشتباه می‌کند، حمایت کنید نه حمله. برخورد مناسب در لحظه‌های حساس می‌تواند رابطه را بسازد یا بشکند.
-
از خودتان هم بگویید. نوجوانان وقتی بدانند شما هم نوجوانی سختی داشته‌اید، احساس نزدیکی بیشتری می‌کنند.
- به متخصص مراجعه کنید و از مشاوره استعداد یابی بهره بگیرید.
سخن پایانی
فاصله عاطفی نوجوانان با والدین اجتناب‌ناپذیر نیست؛ بلکه بخشی از مسیر طبیعی رشد است. والدینی که آگاهانه رفتار می‌کنند و به آینده نوجوانان مخصوصا از مشاوره انتخاب رشته کمک می گیرند ، می‌توانند به جای دشمنی یا کنترل، تبدیل به همراهان امن فرزندشان شوند.
رابطه با نوجوان، نیاز به صبر، همدلی و یادگیری مداوم دارد.